Temel Linux Komutları: Başlangıç Rehberi

Linux kullanmaya yeni başlıyorsanız, temel komutları öğrenmek sistem yönetimi, dosya işlemleri ve script yazma konusunda size büyük kolaylık sağlayacaktır. Bu rehberde, en çok kullanılan Linux komutlarını, açıklamalarıyla birlikte bulabilirsiniz.

1. Dosya ve Dizin İşlemleri

ls – Dizin İçeriğini Listeleme

ls

• Bulunduğunuz dizindeki dosya ve klasörleri listeler.

ls -l

• Detaylı listeleme (izinler, boyut, tarih).

ls -a

• Gizli dosyaları da gösterir (. ile başlayanlar).

cd – Dizin Değiştirme

cd /var/www

• Belirtilen dizine geçiş yapar.

cd ..

• Bir üst dizine çıkar.

cd ~

• Kullanıcı ana dizinine gider.

pwd – Bulunduğunuz Dizini Gösterir

pwd

• Şu an hangi dizinde olduğunuzu yazdırır.

mkdir – Yeni Dizin Oluşturma

mkdir yeni_klasor

• Belirtilen isimde bir klasör oluşturur.

rm – Dosya veya Dizin Silme

rm dosya.txt

• Dosyayı siler.

cp – Dosya Kopyalama

cp kaynak.txt hedef/

• Dosyayı belirtilen hedefe kopyalar.

mv – Dosya Taşıma veya Yeniden Adlandırma

mv eski.txt yeni.txt

• Dosyayı taşır veya adını değiştirir.

---

2. Dosya İçeriği Okuma ve Düzenleme

cat – Dosya İçeriğini Gösterme

cat dosya.txt

• Dosyanın içeriğini terminalde gösterir.

nano / vim – Metin Düzenleyici

nano dosya.txt

• Basit bir metin düzenleyici açar.

grep – Metin Arama

grep "aranan_kelime" dosya.txt

• Dosya içinde belirtilen kelimeyi arar.

head / tail – Dosyanın Başı/Sonu

head -n 5 dosya.txt # İlk 5 satırı gösterir
tail -n 5 dosya.txt # Son 5 satırı gösterir

---

3. Sistem ve Süreç Yönetimi

ps – Çalışan Süreçleri Listeleme

ps aux

• Aktif süreçleri detaylı gösterir.

top / htop – Sistem Kaynak Kullanımı

top

• CPU, RAM kullanımını ve çalışan süreçleri gösterir.

kill – Süreci Durdurma

kill -9 PID

• Belirtilen PID'ye sahip süreci sonlandırır.

df – Disk Kullanımı

df -h

• Disk alanını okunabilir formatta (GB/MB) gösterir.

free – Bellek Kullanımı

free -m

• RAM kullanımını gösterir.

---

4. Kullanıcı ve Yetki Yönetimi

sudo – Root Yetkisiyle Çalıştırma

sudo komut

• Yönetici yetkisiyle komut çalıştırır.

chmod – Dosya İzinlerini Değiştirme

chmod 755 dosya.sh

• Dosyaya okuma, yazma ve çalıştırma izinleri verir.

chown – Dosya Sahipliğini Değiştirme

chown kullanici:grup dosya.txt

• Dosyanın sahibini değiştirir.

---

5. Ağ İşlemleri

ping – Ağ Bağlantısını Test Etme

ping google.com

• Belirtilen sunucuya ping atar.

ifconfig / ip a – Ağ Arabirimlerini Gösterme

ip a

• Ağ bağdaştırıcılarını ve IP adreslerini listeler.

wget / curl – Dosya İndirme

wget https://example.com/dosya.zip
curl -O https://example.com/dosya.zip